Najważniejsze założenia, jakie Satoshi Nakamoto zawarł w oryginalnym białym papierze i dokumentacji dotyczącej Bitcoina:
Zdecentralizowana sieć peer-to-peer:
- Bitcoin miał działać jako sieć rozproszona, bez potrzeby centralnego podmiotu czy zaufanej trzeciej strony.
Cyfrowa gotówka:
- Celem Bitcoina było stworzenie cyfrowej formy gotówki, umożliwiającej bezpośrednie transakcje między użytkownikami (peer-to-peer), bez pośrednictwa banków lub instytucji finansowych.
Rozwiązanie problemu podwójnego wydatkowania:
- Bitcoin wprowadził mechanizm zapobiegania podwójnemu wydaniu tej samej monety za pomocą technologii blockchain i konsensusu proof-of-work.
Ograniczona podaż:
- Maksymalna liczba bitcoinów, która kiedykolwiek zostanie wydobyta, została ustalona na 21 milionów, co ma zapobiec inflacji i naśladować ograniczenia podaży złota.
Anonimowość i prywatność:
- Bitcoin miał umożliwiać anonimowe transakcje, w których nie trzeba ujawniać tożsamości użytkowników. Adresy Bitcoin są pseudonimowe.
Proof-of-Work jako mechanizm konsensusu:
- System proof-of-work (PoW) miał zapewniać bezpieczeństwo sieci, utrudniając ataki i zabezpieczając przed manipulacjami w blockchainie.
Brak zaufania do pośredników:
- Satoshi chciał stworzyć system, który nie wymagałby zaufania do pośredników (np. banków), eliminując ich rolę w przetwarzaniu transakcji.
Transparentność i bezpieczeństwo:
- Transakcje miały być transparentne i widoczne publicznie na blockchainie, co miało zapobiegać oszustwom i zapewniać integralność systemu.
Autonomiczność i wolność finansowa:
- Bitcoin miał być sposobem na uniezależnienie się od tradycyjnych systemów finansowych, dając użytkownikom pełną kontrolę nad swoimi środkami i transakcjami.
Globalna dostępność:
- Bitcoin został zaprojektowany jako otwarty system, dostępny dla każdego, niezależnie od lokalizacji czy stanu konta bankowego.
Otwarty kod źródłowy:
- Bitcoin został wydany jako projekt open-source, aby każdy mógł przeglądać, audytować i rozwijać jego kod, co zwiększało transparentność i bezpieczeństwo systemu.
Te założenia stanowiły fundament dla Bitcoina, którego celem było stworzenie nowego, globalnego systemu finansowego opartego na zaufaniu matematyki i kryptografii, a nie centralnych instytucji. Biorąc pod uwagę aktualne regulacje, ograniczenia oraz różne podejścia państw i organizacji do Bitcoina, można stwierdzić, że wiele z tych działań odbiega od pierwotnych założeń Satoshiego Nakamoto. Bitcoin w praktyce nie zawsze jest zgodny z tym, czym miał być według oryginalnej wizji.
1. Regulacje i ograniczenia prawne
- Państwa i organizacje międzynarodowe, takie jak Unia Europejska czy Stany Zjednoczone, wprowadzają coraz więcej regulacji dotyczących kryptowalut. W niektórych krajach obowiązują ścisłe zasady dotyczące obrotu i przechowywania bitcoinów, a nawet całkowite zakazy ich używania.
- KYC i AML (Know Your Customer i Anti-Money Laundering) są wymuszane na giełdach i innych instytucjach związanych z kryptowalutami, co zmusza użytkowników do ujawnienia swojej tożsamości. To kłóci się z pseudonimowością i prywatnością, które były kluczowymi założeniami Satoshiego.
2. Centralizacja usług
- Coraz więcej użytkowników korzysta z giełd i portfeli scentralizowanych, co sprawia, że w praktyce Bitcoin nie jest już w pełni zdecentralizowany. Takie giełdy mogą być podatne na presję ze strony regulatorów lub nawet na ataki hakerskie.
- Władze mogą wymusić zamrożenie lub konfiskatę środków przechowywanych na giełdach, co stoi w sprzeczności z zasadą autonomii i wolności finansowej, jaką zakładał Satoshi.
3. Kontrola kapitału i zakazy
- W niektórych krajach, takich jak Chiny czy Turcja, wprowadzono surowe ograniczenia lub zakazy dotyczące kopania, handlu i używania Bitcoina. Takie działania są próbą centralizacji kontroli nad tym, co miało być zdecentralizowanym i globalnym systemem finansowym.
- Podobnie, w wielu państwach obowiązują przepisy ograniczające przepływ kapitału w postaci kryptowalut, co utrudnia ich użycie jako globalnego środka płatniczego.
4. Regulacje podatkowe
- W niektórych krajach handel Bitcoinem jest opodatkowany, a użytkownicy są zobowiązani do zgłaszania transakcji kryptowalutowych. W efekcie narusza to ideę autonomii finansowej oraz prywatności użytkowników, ponieważ władze monitorują ich aktywność finansową.
- Wymagania dotyczące raportowania transakcji sprawiają, że Bitcoin w praktyce staje się mniej anonimowy i mniej przypomina cyfrową gotówkę, którą miał być.
5. Ograniczenia technologiczne i kontrola infrastruktury
- Władze w niektórych krajach mogą próbować kontrolować dostęp do infrastruktury związanej z Bitcoinem, np. sieci internetowej, co utrudnia lub uniemożliwia swobodne korzystanie z tej technologii.
- Pojawiają się inicjatywy dotyczące monitorowania sieci blockchain w celu wykrywania podejrzanych transakcji, co podważa anonimowość transakcji i prywatność użytkowników.
6. Centralizacja górnictwa (miningu)
- W praktyce kopanie Bitcoinów jest w dużej mierze kontrolowane przez kilka dużych, scentralizowanych farm górniczych, które znajdują się głównie w krajach o taniej energii. To rodzi obawy, że Bitcoin jest wrażliwy na regulacje w tych jurysdykcjach i że nie jest tak zdecentralizowany, jak przewidywał Satoshi.
- Zakazy dotyczące miningu wprowadzane w niektórych krajach (np. Chiny) pokazały, jak bardzo decyzje regulacyjne mogą wpływać na decentralizację sieci Bitcoin.
7. Instytucjonalizacja i finansjalizacja Bitcoina
- Wprowadzenie instrumentów finansowych opartych na Bitcoinie, takich jak ETF-y (Exchange-Traded Funds), oraz coraz większa obecność instytucji finansowych sprawiają, że Bitcoin w praktyce staje się bardziej „finansjalizowany” i mniej przypomina oryginalną wizję oddolnej cyfrowej gotówki.
- Władze mogą wpływać na te instytucje, co potencjalnie narusza zasady decentralizacji i autonomii.
Podsumowanie
W praktyce Bitcoin nie jest w pełni zgodny z założeniami Satoshiego, głównie ze względu na:
- Presję regulatorów: Wymagania KYC/AML, zakazy i ograniczenia w różnych krajach.
- Centralizację: Zarówno w zakresie giełd, jak i miningu.
- Wymuszone ujawnianie tożsamości: Co podważa pseudonimowość i prywatność.
- Instytucjonalne przejęcie: Co sprawia, że Bitcoin traci na swojej niezależności.
Bitcoin wciąż pozostaje ważnym narzędziem wolności finansowej i zdecentralizowanej ekonomii, ale jego pełna realizacja według oryginalnych zasad Satoshiego jest utrudniona przez regulacje, centralizację i instytucjonalne wpływy. Aby Bitcoin mógł być tym, czym miał być, kluczowe jest kontynuowanie rozwoju technologii, które zwiększają prywatność oraz decentralizację, jak np. Lightning Network czy rozwiązania zwiększające anonimowość.