Jak działa model Stock-to-Flow (S2F)

Czas czytania w minutach: 11

Model Stock-to-Flow (S2F) jest jednym z najpopularniejszych modeli, który stara się wyjaśnić i prognozować długoterminowy trend cenowy Bitcoina. Jego główne założenie opiera się na analizie relacji między dostępną podażą aktywa (stock) a jego nową produkcją (flow). Model ten jest szczególnie często stosowany do aktywów, które mają ograniczoną podaż, takich jak złoto czy Bitcoin, który ma maksymalną podaż ustaloną na 21 milionów jednostek.

Jak działa model Stock-to-Flow (S2F)?

Definicje:

Stock – całkowita ilość istniejącego aktywa (w przypadku Bitcoina to wszystkie dotychczas wydobyte Bitcoiny).
Flow – ilość nowego aktywa, które jest produkowane w danym okresie (w przypadku Bitcoina to nowo wydobywane Bitcoiny, które trafiają do obiegu w wyniku procesu „miningu”).

Wzór:

Gdzie:

to całkowita podaż Bitcoina (liczba wydobytych Bitcoinów),
$F$ to ilość nowo wydobywanych Bitcoinów w danym okresie (najczęściej rocznie).

Kontekst Bitcoina:

Bitcoin ma z góry ustaloną podaż (maksymalnie 21 milionów monet), a jego emisja nowych monet maleje co około 4 lata w wyniku procesu halvingu.
Każdy halving zmniejsza o połowę liczbę Bitcoinów, które są przyznawane górnikom za wydobycie bloku. Na przykład, na początku nagroda wynosiła 50 BTC za blok, a po kilku halvingach w 2020 roku wynosi 6,25 BTC.

Przykład:

W 2020 roku w obiegu było około 18,5 miliona Bitcoinów (stock), a rocznie wydobywa się około 328,500 Bitcoinów (flow).

To oznacza, że przy obecnym tempie wydobycia potrzeba około 56 lat, aby wydobyć ilość Bitcoinów równą obecnej podaży.

Rozwój modelu S2F dla Bitcoina:

Rosnący współczynnik S2F: Ponieważ ilość nowych Bitcoinów wchodzących na rynek maleje z każdym halvingiem, wartość współczynnika S2F rośnie. Oznacza to, że Bitcoin staje się coraz rzadszy w czasie.
Wartość BTC a S2F: Zgodnie z modelem, cena Bitcoina jest skorelowana ze wzrostem współczynnika S2F – im wyższy wskaźnik, tym wyższa powinna być cena. Wynika to z rosnącej rzadkości (spadająca liczba nowych Bitcoinów w stosunku do istniejącej podaży).

Uproszczona zależność między ceną a S2F:

Oryginalny model wyprowadza równanie, które przedstawia związek między współczynnikiem Stock-to-Flow a ceną BTC:

Gdzie:

to przewidywana cena Bitcoina,
to współczynnik Stock-to-Flow w czasie $t$ ,
$a$ i $b$ to parametry wyznaczone na podstawie historycznych danych (wyliczone na podstawie regresji).

Co się dzieje po każdym halvingu?

Po halvingu liczba nowych Bitcoinów zmniejsza się o połowę, co powoduje wzrost współczynnika Stock-to-Flow.
Model sugeruje, że po każdym halvingu cena Bitcoina powinna rosnąć, ponieważ dostępność nowych Bitcoinów spada, a popyt pozostaje stabilny lub wzrasta.

Krytyka modelu S2F:

Brak uwzględnienia popytu: Model koncentruje się wyłącznie na podaży i nie bierze pod uwagę innych kluczowych czynników, takich jak popyt rynkowy, regulacje, czy nastroje inwestorów.
Przewidywanie ekstremalnych wartości: Model S2F prognozuje bardzo wysokie ceny w długim okresie (np. po kolejnym halvingu w 2024 roku). Krytycy zwracają uwagę, że takie prognozy mogą być zbyt optymistyczne.
Krótko- i średnioterminowe zmienności: Model nie potrafi dobrze przewidzieć krótkoterminowych ruchów cenowych, które mogą być wywołane spekulacjami, globalnymi wydarzeniami gospodarczymi lub zmianami regulacyjnymi.

Czy model S2F się sprawdza?

Historycznie, model S2F dobrze przewidywał długoterminowy trend cenowy Bitcoina, ale nie jest idealny dla prognoz krótkoterminowych.
Cena Bitcoina po poprzednich halvingach rosła, co potwierdza teorię, że zmniejszająca się podaż przyczynia się do wzrostu wartości, jednak po każdym halvingu występuje pewne opóźnienie, zanim rynek w pełni to uwzględni.

Model Stock-to-Flow opiera się na ograniczonej podaży Bitcoina i regularnie zmniejszającej się emisji nowych monet, co teoretycznie prowadzi do wzrostu wartości Bitcoina w czasie. Jest to model stosunkowo prosty, ale skuteczny w długoterminowej analizie, choć należy go traktować ostrożnie w kontekście zmienności rynkowej i krótkoterminowych wahań cen.

Co mogłoby spowodować załamanie modelu S2F?

Model Stock-to-Flow (S2F), mimo swojej popularności i zdolności do opisywania długoterminowego trendu cenowego Bitcoina, opiera się na kilku założeniach, które mogą zostać podważone przez różne czynniki zewnętrzne. Załamanie modelu S2F może nastąpić, jeśli któryś z tych kluczowych założeń zostanie znacząco zmieniony lub jeśli rynek nie będzie zachowywać się zgodnie z przewidywaniami wynikającymi z ograniczonej podaży.

Poniżej przedstawiam główne czynniki, które mogłyby spowodować załamanie modelu S2F:

1. Zmniejszony popyt na Bitcoina

Założenie S2F: Model zakłada, że popyt na Bitcoina pozostaje stabilny lub rośnie, podczas gdy jego podaż maleje.
Możliwe zagrożenie: Jeśli popyt na Bitcoina spadnie, np. z powodu pojawienia się nowej, bardziej innowacyjnej kryptowaluty, zmieniających się preferencji inwestorów, lub zniechęcenia regulacyjnego, może to prowadzić do osłabienia wartości BTC. W takim przypadku nawet zmniejszona podaż Bitcoina nie doprowadziłaby do wzrostu ceny, co złamałoby założenie modelu.
Przykład: Upadek zainteresowania technologią blockchain lub kryptowalutami w ogóle mógłby spowodować drastyczny spadek popytu na Bitcoina.

2. Silne regulacje lub zakazy dotyczące Bitcoina

Założenie S2F: Model S2F zakłada, że Bitcoin pozostanie dostępny i legalny na rynkach globalnych.
Możliwe zagrożenie: Globalne lub regionalne regulacje, które ograniczą dostępność Bitcoina, mogą spowodować spadek jego ceny. Na przykład, jeśli główne kraje (jak USA, UE, Chiny) wprowadziłyby silne ograniczenia, takie jak zakaz używania kryptowalut, obowiązkowa kontrola rynków lub restrykcyjne przepisy dotyczące transakcji kryptowalutowych, mogłoby to drastycznie obniżyć popyt.
Przykład: Zakaz handlu Bitcoinem w Chinach miał wpływ na rynki kryptowalutowe i spowodował krótkoterminowe spadki cen BTC.

3. Techniczne lub fundamentalne problemy z Bitcoinem

Założenie S2F: Model zakłada, że technologia Bitcoina będzie stabilna i bezpieczna.
Możliwe zagrożenie: Jeśli pojawią się poważne problemy techniczne z protokołem Bitcoina, takie jak krytyczne luki w zabezpieczeniach, ataki hakerskie na sieć lub kompromitacja procesu wydobywania (miningu), mogłoby to osłabić zaufanie inwestorów i użytkowników. To mogłoby znacząco zmniejszyć popyt na Bitcoina, prowadząc do spadków cen, niezależnie od zmniejszającej się podaży.
Przykład: Jeśli udałoby się przeprowadzić skuteczny atak 51% (kontrola większości mocy wydobywczej sieci), mogłoby to podważyć zaufanie do bezpieczeństwa Bitcoina.

4. Zmiana mechanizmu konsensusu (np. odejście od Proof-of-Work)

Założenie S2F: Model S2F opiera się na mechanizmie konsensusu Proof-of-Work (PoW), który kontroluje podaż Bitcoina poprzez proces wydobycia.
Możliwe zagrożenie: Gdyby Bitcoin zdecydował się na zmianę mechanizmu konsensusu (np. na Proof-of-Stake (PoS) lub inną metodę), zmieniłby to podażowe mechanizmy, na których opiera się model S2F. Proces wydobycia i halvingi mogłyby przestać odgrywać centralną rolę, co podważyłoby całą podstawę modelu.
Przykład: Ethereum przeszło na Proof-of-Stake w ramach „The Merge”, zmieniając dynamikę jego podaży. Gdyby Bitcoin poszedł w podobnym kierunku, mogłoby to wpłynąć na fundamentalne założenia S2F.

5. Znaczne straty kluczy prywatnych lub dostępów do Bitcoinów

Założenie S2F: Model zakłada, że wszystkie wydobyte Bitcoiny mogą uczestniczyć w obiegu.
Możliwe zagrożenie: Jeśli znaczna ilość Bitcoinów zostanie trwale utracona (np. z powodu zgubionych kluczy prywatnych), może to wpłynąć na całkowitą podaż dostępnych BTC w obiegu. Model S2F nie bierze pod uwagę nieaktywnych lub utraconych Bitcoinów, co oznacza, że rzeczywista dostępna podaż może być mniejsza niż zakłada model, co może powodować zniekształcenie relacji między podażą a ceną.
Przykład: Szacuje się, że nawet 20% wszystkich Bitcoinów mogło zostać utracone na zawsze, co zmniejsza realną podaż, ale nie jest to wprost uwzględnione w modelu S2F.

6. Makroekonomiczne kryzysy lub zmiany polityczne

Założenie S2F: Model zakłada względnie stabilne otoczenie gospodarcze, które nie wpływa znacząco na popyt na aktywa kryptowalutowe.
Możliwe zagrożenie: Globalne kryzysy gospodarcze, zmiany w polityce monetarnej (np. szybki wzrost stóp procentowych) lub zmiany polityczne (jak wojny handlowe) mogą znacząco zmienić popyt na kryptowaluty, w tym Bitcoin. Przykładem mogą być wysokie stopy procentowe, które skłaniają inwestorów do przenoszenia kapitału z ryzykownych aktywów, takich jak Bitcoin, do bardziej stabilnych aktywów.
Przykład: Wzrost stóp procentowych w USA w 2022 roku spowodował wyprzedaż aktywów spekulacyjnych, w tym kryptowalut.

7. Pojawienie się alternatywnych kryptowalut lub technologii

Założenie S2F: Model zakłada, że Bitcoin pozostanie dominującą kryptowalutą o najcenniejszej podażowej strukturze.
Możliwe zagrożenie: Jeśli pojawią się kryptowaluty lub technologie blockchain, które przewyższają Bitcoina pod względem wydajności, funkcji, bezpieczeństwa lub adopcji, Bitcoin może stracić swoją przewagę. To zmniejszyłoby popyt, a sam model oparty na podaży Bitcoina mógłby nie wystarczyć do wyjaśnienia cen.
Przykład: Ethereum, Solana lub inne nowe technologie blockchain, które oferują bardziej zaawansowane funkcje (np. inteligentne kontrakty, DeFi) mogłyby przejąć znaczną część rynku.

Model S2F jest atrakcyjny ze względu na swoją prostotę i zdolność do opisywania długoterminowego trendu cenowego Bitcoina, ale opiera się na pewnych założeniach dotyczących podaży, popytu i ogólnej stabilności rynkowej. Załamanie modelu S2F może nastąpić w wyniku zmniejszonego popytu na Bitcoina, silnych regulacji, technicznych problemów, zmian w mechanizmie konsensusu, makroekonomicznych zawirowań lub pojawienia się nowych, lepszych technologii.